অসমীয়া ভাষাৰ ঔষ্ঠ্য ধ্বনি (labial sounds) সেইবোৰ ধ্বনি যিবোৰ ওঁঠৰ সহায়ত উৎপন্ন হয়। এই ধ্বনি উচ্চাৰণৰ ক্ষেত্ৰত ওচৰা-ওচৰি দুটা ওঁঠ আৰু দাঁতৰ সংযোগ স্থাপন হয়।
অসমীয়া ঔষ্ঠ্য ধ্বনিৰ উচ্চাৰণ পদ্ধতি
ঔষ্ঠ্য বৰ্ণ (Labial) ঃ যিবোৰ বৰ্ণৰ উচ্চাৰণৰ স্থান ওঁঠ সেইবোৰ বৰ্ণক ঔষ্ঠ্য বৰ্ণ বোলে। ঔষ্ঠ্য বৰ্ণবোৰৰ হ’ল ঃ উ, ঊ, ও, ঔ, প, ফ, ব, ভ, আৰু ম ।
অসমীয়া ভাষাৰ ঔষ্ঠ্য ধ্বনি (labial sounds) সেইবোৰ ধ্বনি যিবোৰ ওঁঠৰ সহায়ত উৎপন্ন হয়। এই ধ্বনি উচ্চাৰণৰ ক্ষেত্ৰত ওচৰা-ওচৰি দুটা ওঁঠ আৰু দাঁতৰ সংযোগ স্থাপন হয়। ইয়াক দুটা ভাগত ভাগ কৰিব পাৰি —(১) দ্বৌষ্ঠ্য ধ্বনি আৰু (২) দন্তঔষ্ঠ্য ধ্বনি।
(১) দ্বৌষ্ঠ্য ধ্বনি (Bilabial Sounds)ঃ এই ধ্বনিসমূহৰ উৎপত্তিৰ সময়ত দুয়োখন ওঁঠেই সম্পূৰ্ণ বা আংশিকভাৱে সংযুক্ত হয়। বায়ু প্ৰবাহ ওঁঠৰ মাজেদি বাহিৰলৈ ওলায়। অসমীয়া ভাষাত তলৰ দ্বৌষ্ঠ্য ধ্বনিসমূহ পোৱা যায় —
/p/, /ph/, /b/, /bh/, /m/
উদাহৰণঃ
/p/ — ‘পাত’, ‘পানী’
/ph/ — ‘ফুল’, ‘ফল’
/b/ — ‘বতাহ’, ‘বৰষুণ’
/bh/ — ‘ভাল’, ‘ভাত’
/m/ — ‘মানুহ’, ‘মাটি’
উচ্চাৰণৰ বিৱৰণঃ
(১) নাসিক্য ধ্বনি (Nasal Sound): এইবোৰ ধ্বনি উৎপন্ন কৰোঁতে ওঁঠ দুটা মিলি বায়ু ধৰি ৰাখে; তাৰপিছত হঠাৎ বায়ু মুক্ত হৈ ধ্বনি ওলায়। ‘ম’ ধ্বনি উচ্চাৰণৰ সময়ত নাকৰ বায়ু পথ খোলা থাকে, সেয়েহে ই নাসিক্য ধ্বনি।
(২) দন্তঔষ্ঠ্য ধ্বনি (Labio-dental Sounds)ঃ এই ধ্বনিসমূহৰ উৎপত্তিৰ সময়ত তলৰ ওঁঠ আৰু ওপৰৰ দাঁতৰ মাজত সংযোগ স্থাপন হয়। অসমীয়া ভাষাত এই শ্ৰেণীৰ ধ্বনি /f/ (বিদেশী উৎসৰ শব্দত) পোৱা যায়। উদাহৰণঃ ‘ফোন’, ‘ফুল’, ‘ফৰ্ম’।
উচ্চাৰণৰ বিৱৰণঃ তলৰ ওঁঠ ওপৰৰ দাঁতৰ সৈতে সংযোগ হৈ বায়ুৰ ঘৰ্ষণৰ জৰিয়তে এই ধ্বনি সৃষ্টি হয়। অসমীয়া মূল শব্দত এই ধ্বনি তুলনামূলকভাবে নতুন আৰু ইংৰাজী বা অন্য ভাষাৰ প্ৰভাৱৰ ফলত আহিছে।
সামৰণি:
সাৰাংশত, অসমীয়া ঔষ্ঠ্য ধ্বনিৰ উচ্চাৰণ ওঁঠৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। দুই ওঁঠ বা ওঁঠ আৰু দাঁতৰ সংযোগৰ দ্বাৰাই এই ধ্বনিসমূহৰ উৎপত্তি হয়। এই ধ্বনিসমূহ অসমীয়া ভাষাৰ ধ্বনিতত্ত্বৰ মৌলিক অঙ্গ, যিবোৰে ভাষাৰ সুৰ, ছন্দ, আৰু বৰ্ণ বৈচিত্ৰ্যময় কৰি তোলে।
