অক্সিজেন Oxygen জীৱনৰ মৌলিক উপাদান
আপুনি জানেনে অক্সিজেনৰ (Oxygen) অবিহনে আমাৰ জীৱন কিমান কঠিন হ’ব? অক্সিজেন হৈছে প্ৰকৃতিত অতি মৌলিক আৰু জীৱনৰ বাবে অতন্ত প্ৰয়োজনীয় এক মৌল। এই নিবন্ধত, আমি অক্সিজেনৰ বৈশিষ্ট্য, প্ৰয়োজনীয়তা, আৰু ইয়াৰ দৈনন্দিন জীৱনত কিদৰে ব্যৱহাৰ হয়, সেই বিষয়ে আলোচনা কৰিম।
অক্সিজেন কি?
অক্সিজেন Oxygen অক্সিজেন এবিধ বৰণহীন, সোৱাদহীন, গোন্ধহীন মৌলিক গেছ। 1772 চনত কাৰ্ল উইলহেল্ম ছিলি আৰু যোছেফ প্ৰিষ্টলি নামৰ দুজন বিজ্ঞানীয়ে বেলেগ বেলেগ অক্সিজেন গেছ আৱিষ্কাৰ কৰে। বায়ুমণ্ডলৰ শতকৰা 20.95 ভাগ অক্সিজেন। জীৱ-জন্তু-মানুহৰ শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ বাবে অক্সিজেন অপৰিহাৰ্য।
পানীত শতকৰা 88.8 ভাগ আৰু মাটিত শতকৰা 56 ভাগ অক্সিজেন থাকে। ই নিজে নজ্বলে যদিও জ্বলনত সহায় কৰে। হাইড্ৰজেনৰ লগ লাগি অক্সিজেনে পানী উৎপন্ন কৰে।
লোৰ লগত হোৱা অক্সিজেনৰ ৰাসায়নিক বিক্ৰিয়াৰ ফলত লোত মামৰে ধৰে। তৰল বায়ুৰ পৰা আংশিক বাষ্পীভৱন প্ৰক্ৰিয়াৰে বিশুদ্ধ অক্সিজেন পোৱা যায়। কৃত্ৰিম শ্বাস-প্ৰশ্বাস, অক্সি-অচিটিলিন আৰু অক্সি-হাইড্ৰজেন শিখা উৎপন্ন কৰা আদি নানান কামত অক্সিজেনৰ বহুল ব্যৱহাৰ হয়।
প্ৰথমে ইয়াক প্ৰাণ বায়ু বা জীৱনদায়িনী বায়ু অথবা আগ্নেয় বায়ু বোলা হৈছিল। পিছত অক্সিজেন নামটো দিয়া হয়। ইয়াৰ অৰ্থ হৈছে ‘অম্ল উৎপাদক’। অসমীয়াত সেইবাবে অক্সিজেনক ‘অম্লজান’ গেছো বোলা হয়।
সেই সময়ত আৱিষ্কৃত সকলো এচিড বা অম্লতে বিজ্ঞানীসকলে এই গেছটোৰ উপস্থিতি লক্ষ্য কৰিছিল। সেয়ে ইয়াৰ নাম দিছিল অম্ল উৎপাদক বা অক্সিজেন।
অক্সিজেনৰ বৈশিষ্ট্য
অক্সিজেনৰ কিছু মৌলিক বৈশিষ্ট্য তলত উল্লেখ কৰা হৈছে:
- ৰাসায়নিক বৈশিষ্ট্য: অক্সিজেন শক্তিশালী অক্সিডাইজাৰ। ইয়াৰ গুণাগুণৰ ফলত ই বিভিন্ন ৰাসায়নিক প্ৰতিক্ৰিয়াত অংশগ্ৰহণ কৰে আৰু অধিকাংশ ৰাসায়নিক বিক্ৰিয়াত প্ৰয়োজনীয়।
- প্ৰাকৃতিক অবস্থান: প্ৰাকৃতিকভাৱে অক্সিজেন গেছৰূপে বায়ুত থাকে। ইয়াৰ পৰিমাণ প্ৰায় ২১%। ই ভূমিত সৰ্ববিধ জীৱিত প্ৰাণীৰ বাবে প্ৰয়োজনীয়।
- শাৰীৰিক বৈশিষ্ট্য: অক্সিজেন ৰংহীন, গন্ধহীন আৰু স্বাদহীন গেছ। ই পানীত দ্রবীভূত হৈ জীৱজন্তুৰ শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ বাবে সহায়ক।
অক্সিজেনৰ প্ৰয়োজনীয়তা
অক্সিজেনৰ প্ৰয়োজনীয়তা প্ৰতি প্ৰাণীৰ জীৱন আৰু পৰিৱেশৰ ক্ষেত্ৰত গুৰুত্বপূর্ণ। ইয়াৰ কিছু প্ৰধান কাৰণ তলত উল্লেখ কৰা হৈছে:
- জীৱনৰ প্ৰাণদায়ক: প্ৰাণীৰ শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ প্ৰক্ৰিয়া চলাবলৈ অক্সিজেন অত্যন্ত জৰুৰী। শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ সময়ত অক্সিজেনৰ প্ৰৱাহ শৰীৰত পৰিসৰ সৃষ্টি কৰে আৰু শক্তি উৎপন্ন কৰে।
- যাৰকলা: অক্সিজেন বিভিন্ন জৈৱিক প্ৰক্ৰিয়া আৰু ৰাসায়নিক বিক্ৰিয়াত অংশগ্ৰহণ কৰে। উদাহৰণস্বৰূপে, অণুৰ বিক্ৰিয়া আৰু শক্তি উৎপন্নত অক্সিজেনৰ ভূমিকা অত্যন্ত গুৰুত্বপূর্ণ।
- পৰিবেশৰ গুণগত মান: অক্সিজেনৰ উপস্থিতি পৰিৱেশৰ গুণগত মান বজাই ৰাখে। পৰিৱেশত যথেষ্ট অক্সিজেন থাকিলে সেউজীয়া উদ্ভিদ আৰু অন্যান্য প্ৰাণীৰ বাচি থকাৰ সম্ভাৱনা বঢ়াই।
অক্সিজেনৰ ব্যৱহাৰ
অক্সিজেনৰ বিভিন্ন ব্যৱহাৰ থাকিবলৈ পাৰি। ইয়াৰ কিছু উল্লেখযোগ্য ব্যৱহাৰ তলত দিয়া হৈছে:
- চিকিৎসা:
- অক্সিজেন থেৰাপি: অক্সিজেন চিকিৎসাৰ অংশ হিচাপে বিভিন্ন ৰোগীলৈ অক্সিজেনৰ প্ৰদান কৰা হয়। বিশেষকৈ, সাসমীয় সমস্যা আৰু নিঃশ্বাস সমস্যা থকা লোকৰ বাবে অক্সিজেন থেৰাপি প্ৰয়োজনীয়।
- অক্সিজেন কনচেনট্ৰেটৰ: ঘৰত অক্সিজেনৰ অভাৱ পূৰণৰ বাবে অক্সিজেন কনচেনট্ৰেটৰ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
- শিল্প:
- বাতৰ: অক্সিজেন ব্যৱহাৰ কৰি ধাতু সঁজুলি আৰু ৰাসায়নিক বিক্ৰিয়া ব্যৱস্থাপনাৰ বাবে বিভিন্ন শিল্পত ব্যৱহৃত হয়।
- জ্বালানী: অক্সিজেন গেছৰ সৈতে বিভিন্ন জ্বালানী প্ৰণালী কাৰ্যক্ষম কৰি তুলাৰ বাবে ব্যৱহৃত হয়।
- বৈজ্ঞানিক গৱেষণা: অক্সিজেনৰ বিশ্লেষণৰ দ্বাৰা বৈজ্ঞানিক গৱেষণাৰ ক্ষেত্ৰত নতুন তথ্য আহৰণ কৰা হয়। উদাহৰণস্বৰূপে, মহাকাশ গৱেষণা আৰু নতুন ৰাসায়নিক যৌগৰ গঠন সম্বন্ধীয় গৱেষণাত অক্সিজেনৰ ভূমিকা থাকে।
FAQs:
১. অক্সিজেন কেনেকৈ উৎপন্ন হয়? অক্সিজেন প্ৰধানত ফটোসিন্থেছিছৰ দ্বাৰা উৎপন্ন হয়। উদ্ভিদ আৰু সেউজীয়া শস্য সূৰ্যৰ পোহৰৰ সহায়ত অক্সিজেন উৎপন্ন কৰে। সেইসঙ্গে, শিল্পিক প্ৰক্ৰিয়াৰ দ্বাৰা অক্সিজেন উৎপন্ন হয়।
২. অক্সিজেনৰ অভাৱৰ ফলাফল কি? অক্সিজেনৰ অভাৱ শ্বাস-প্ৰশ্বাস সমস্যা, শাৰীৰিক দুর্বলতা আৰু মস্তিষ্কৰ ক্ষতিৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে। পৰিবেশত অক্সিজেনৰ অভাৱ হোৱা ক্ষেত্ৰত পৰিৱেশৰ গুণগত মান হ্ৰাস পায়।
৩. অক্সিজেন কিদৰে সংৰক্ষণ কৰা হয়? অক্সিজেন সুৰক্ষিতভাৱে সংৰক্ষণৰ বাবে বিশেষ কনটেইনাৰ আৰু সিলিন্ডাৰ ব্যৱহৃত হয়। অক্সিজেন গেছৰ সঠিক পৰিমাণ বজাই ৰাখিবলৈ এই কনটেইনাৰ সমূহ সঠিকভাৱে পৰিচালনা কৰা হয়।
You May like:
উপসংহাৰ
অক্সিজেন Oxygen হৈছে এক অতন্ত মৌলিক আৰু প্ৰয়োজনীয় ৰাসায়নিক মৌল যাৰ দ্বাৰা জীৱন গতি প্ৰাপ্ত কৰে। ইয়াৰ বৈশিষ্ট্য, প্ৰয়োজনীয়তা আৰু ব্যৱহাৰ জীৱনৰ প্ৰতিটো দিশক স্পষ্ট কৰি তোলে। আশা কৰোঁ, এই নিবন্ধে অক্সিজেনৰ বিষয়ে আপোনাৰ জ্ঞান বৃদ্ধি কৰি তাৰ গুৰুত্বৰ বিষয়ে জানিবলৈ সহায় কৰিব। অক্সিজেনৰ সঠিক ব্যৱহাৰ আৰু সংৰক্ষণৰ দ্বাৰা আমাৰ জীৱন সুস্থ আৰু সুৰক্ষিত ৰাখিবলৈ সহায় কৰিব।
