ইউগ্লেনা । Euglena: এক অনন্য এককোষী জীৱৰ পরিচয়
ইউগ্লেনা হৈছে এক এককোষী জীৱ যি পানীত বাস কৰে আৰু জীৱবিজ্ঞানে ইয়াক বিশেষভাৱে অধ্যয়ন কৰে। ইউগ্লেনাৰ অদ্ভুত বৈশিষ্ট্যসমূহে ইয়াক অন্যান্য এককোষী জীৱৰ পৰা পৃথক কৰে, এই প্ৰবন্ধত আমি বিশদে আলোচনা কৰিম।
ইউগ্লেনাৰ পৰিচয়
ইউগ্লেনা হৈছে এক এককোষী সজীৱ যাৰ বৈজ্ঞানিক নাম Euglena। ই মূলত এফ্লাজেলেট (flagellate) প্ৰটিছট (protist) হিচাপে পৰিচিত। ইউগ্লেনাৰ কোষত এক অদ্ভুত বৈশিষ্ট্য আছে, যাৰ বাবে ইয়াক সপোনবিহীন উদ্ভিদ আৰু জন্তুৰ মাজত এক সংযোগ ৰূপে গণ্য কৰা হয়।
ইউগ্লেনাৰ গঠন
ইউগ্লেনাৰ কোষত পছলা (flagellum), ক্ল’ৰ’প্লাষ্ট (chloroplast), নিউক্লিয়াছ (nucleus), পেলিকল (pellicle), আৰু কন্ট্ৰাকটাইল ভেকুৱল (contractile vacuole) আদি অন্তৰ্ভুক্ত। ইউগ্লেনাৰ পছলাৰ মাধ্যমে ই পানীত গতি কৰে। ক্ল’ৰ’প্লাষ্টৰ উপস্থিতিত ইউগ্লেনা ফটোসিন্থেছিছ (photosynthesis) দ্বাৰা খাদ্য প্ৰস্তুত কৰে।
ইউগ্লেনাৰ খাদ্য গ্রহণ পদ্ধতি
ইউগ্লেনা দুৰকম পদ্ধতিৰে খাদ্য গ্ৰহণ কৰে:
ফটোসিন্থেছিছ: ক্ল’ৰ’প্লাষ্টৰ মাধ্যমে ইউগ্লেনা সূৰ্যৰ পোহৰত ফটোসিন্থেছিছ পদ্ধতিৰে খাদ্য প্ৰস্তুত কৰে। এই পদ্ধতিত ইউগ্লেনা উদ্ভিদৰ দৰে কাৰ্য কৰে।
হেটাৰোট্ৰফিক পদ্ধতি: পৰিৱেশৰ পৰা সজীৱ অণু গ্ৰহণ কৰি ইউগ্লেনা খাদ্য প্ৰস্তুত কৰে। এই পদ্ধতিত ইউগ্লেনা জন্তুৰ দৰে কাৰ্য কৰে।
ইউগ্লেনাৰ জীৱনচক্র
ইউগ্লেনাৰ জীৱনচক্রত প্রধানভাৱে দুটা পৰ্যায় আছে:
বাইনারি ফিশন: ইউগ্লেনা অ-যৌন প্ৰজননৰ মাধ্যমে বংশ বৃদ্ধি কৰে। ইয়াত এক কোষ বিভাজিত হৈ দুখন নতুন কোষৰ সৃষ্টি কৰে।
আনফেভাৰেবল অৱস্থাৰ সন্মুখীন: অনুকূল পৰিৱেশত নাথাকিলে ইউগ্লেনা এনকিস্ট (encyst) হৈ পৰে। ইফালে কোষ এখন কঠিন স্তৰে আৱৃত হৈ পৰে আৰু পৰিৱেশ অনুকূল হলে পুনৰ সক্ৰিয় হয়।
ইউগ্লেনাৰ পৰিবেশগত ভূমিকা
ইউগ্লেনাৰ পৰিবেশগত গুৰুত্ব বহু:
অক্সিজেন উত্পাদন: ফটোসিন্থেছিছৰ মাধ্যমে ইউগ্লেনা অক্সিজেন উত্পাদন কৰে, যি জলজ পৰিৱেশৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ।
পুষ্টি চক্র: ইউগ্লেনা জলজ পৰিৱেশৰ পুষ্টি চক্রত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে। ই ফটোসিন্থেছিছৰ মাধ্যমে খাদ্য প্ৰস্তুত কৰে আৰু অন্য সজীৱ অণুৰ বাবে খাদ্যৰ উৎস ৰূপে কাৰ্য কৰে।
ইউগ্লেনাৰ ব্যৱহাৰ
ইউগ্লেনাৰ ব্যৱহাৰ বিভিন্ন ক্ষেত্ৰত হোৱা দেখা যায়:
গৱেষণা: ইউগ্লেনাৰ বিশেষ বৈশিষ্ট্যৰ বাবে ইয়াক গৱেষণাৰ ক্ষেত্ৰত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। কোষবিজ্ঞান আৰু জীৱৰ গতি সম্পৰ্কীয় অধ্যয়নত ইউগ্লেনা গুৰুত্বপূৰ্ণ।
পুষ্টিকৰ খাদ্য: ইউগ্লেনাৰ পুষ্টিকৰ গুণৰ বাবে ইয়াক খাদ্য হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে। ইয়াত প্ৰচুৰ পৰিমাণে প্ৰ’টিন, ভিটামিন, আৰু মিনাৰেল থাকে।
বায়োফুয়েল: ইউগ্লেনাৰ পৰা বায়োফুয়েল উৎপাদনৰ গৱেষণা চলি আছে। ইয়াৰ যোগেদি পৰিৱেশ-বান্ধৱ জ্বালানীৰ উৎসৰ বিকল্প দেখা দিছে।
ইউগ্লেনাৰ সংকট আৰু সুৰক্ষা
ইউগ্লেনাৰ সংৰক্ষণ আৰু সুৰক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত বিভিন্ন প্ৰচেষ্টা চলি আছে। পৰিৱেশৰ দূষণ আৰু জলবায়ু পৰিবৰ্তনৰ বাবে ইউগ্লেনাৰ বাসস্থান সংকটৰ সন্মুখীন হৈছে।
You May Like:
উপসংহাৰ
ইউগ্লেনা এক এককোষী সজীৱ যাৰ গঠন, খাদ্য গ্ৰহণ পদ্ধতি, আৰু পৰিবেশগত ভূমিকা বিশেষ গুৰুত্বপূৰ্ণ। ই জীববিজ্ঞানে গুৰুত্বসহকাৰে অধ্যয়ন কৰা এক অদ্ভুত সজীৱ, যাৰ ব্যৱহাৰ বিভিন্ন ক্ষেত্ৰত দেখা যায়। ইউগ্লেনাৰ সংৰক্ষণ আৰু সঠিক ব্যৱহাৰ নিশ্চিত কৰাটো পৰিৱেশৰ বাবে বিশেষভাৱে প্ৰয়োজনীয়।
FAQs
১. ইউগ্লেনা কি?
ইউগ্লেনা হৈছে এক এককোষী সজীৱ যাৰ বৈজ্ঞানিক নাম Euglena।
২. ইউগ্লেনা কিদৰে খাদ্য গ্ৰহণ কৰে?
ইউগ্লেনা ফটোসিন্থেছিছ আৰু হেটাৰোট্ৰফিক পদ্ধতিৰে খাদ্য গ্ৰহণ কৰে।
৩. ইউগ্লেনাৰ পৰিবেশগত ভূমিকা কি?
ইউগ্লেনা অক্সিজেন উত্পাদন, পুষ্টি চক্র, আৰু জলজ পৰিৱেশৰ খাদ্য চেইনত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে।
৪. ইউগ্লেনাৰ ব্যৱহাৰ কি কি?
ইউগ্লেনাৰ ব্যৱহাৰ গৱেষণা, পুষ্টিকৰ খাদ্য, আৰু বায়োফুয়েল উৎপাদনত দেখা যায়।
৫. ইউগ্লেনাৰ সংৰক্ষণৰ প্ৰয়োজনীয়তা কিয়?
পৰিৱেশৰ দূষণ আৰু জলবায়ু পৰিবৰ্তনৰ বাবে ইউগ্লেনাৰ বাসস্থান সংকটৰ সন্মুখীন। ইয়াৰ সংৰক্ষণ পৰিৱেশৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ।
